Chim én là một trong những loài chim quen thuộc với hình ảnh bay lượn giữa bầu trời xanh, thường gắn liền với mùa xuân và sự may mắn. Tuy nhiên, ít ai hiểu rõ chim én là gì, sống ở đâu, có đặc điểm gì nổi bật hay khác biệt ra sao so với chim yến. Bài viết dưới đây của Chuyên Yến sẽ giúp bạn khám phá toàn diện về loài chim đặc biệt này, từ hình dáng, tập tính cho đến môi trường sống và những sự thật thú vị ít người biết.
Chim én là gì?
Chim én là một trong những loài chim quen thuộc, thường xuyên xuất hiện ở khu vực sinh sống của con người. Có nguồn gốc từ châu Phi, chim én thích nghi tốt với môi trường săn mồi trên không và nổi bật với khả năng bay nhanh, linh hoạt. Hình ảnh chim én từ lâu đã gắn liền với sự khởi đầu của mùa xuân và những điều may mắn.
Thông tin khoa học và đặc điểm nhận diện:
- Tên thường gọi: Chim én
- Tên tiếng Anh: Martin
- Tên khoa học: Hirundinidae
- Nguồn gốc: Châu Phi
- Hành vi làm tổ: Làm tổ trong hang hoặc các hốc tường, mái nhà
- Ngành: Động vật có dây sống
- Lớp: Chim
- Bộ: Sẻ
- Họ: Nhạn
- Trọng lượng trung bình: 40 – 184 g
- Chiều dài cơ thể: 10 – 24 cm
Với tập tính sống gần con người, chim én là hình ảnh mang lại cảm giác thân thuộc và còn được nhiều nền văn hóa xem là điềm lành mỗi khi xuất hiện vào mùa xuân.
Môi trường sống của chim én
Chim én thường sinh sống trong các hang đá, đặc biệt là tại những vùng núi hoặc khu vực khô hạn. Chúng có khả năng thích nghi tốt với điều kiện sống khắc nghiệt và thường xuất hiện ở những nơi thưa thớt cây cối, dân cư thưa, hoặc gần các vùng nước như ao hồ, sông suối.
Môi trường lý tưởng của chim én là những khu vực có không gian rộng thoáng để thuận tiện cho việc săn mồi trên không, một đặc tính nổi bật trong tập tính sinh tồn của loài chim này.
Đặc điểm hình dáng chim én
Chim én sở hữu vóc dáng nhỏ gọn, cơ thể thấp nhưng săn chắc. Phần mỏ ngắn, mềm, kết hợp với quai hàm khỏe và miệng rộng giúp loài chim này dễ dàng bắt mồi khi bay.
Đôi cánh chim én thon dài, đầu cánh nhọn, có 9 lông bay chính giúp gia tăng tốc độ và khả năng lượn trên không. Đuôi chim dài, chẻ sâu thành hình chạc, có thể lõm nhẹ hoặc gần như vuông, bao gồm 12 lông đuôi chính. Thú vị là chim én mái thường có đuôi dài hơn chim trống.
Chân chim ngắn, chủ yếu phục vụ cho việc đậu trên dây điện hoặc cành cây, rất hiếm khi được sử dụng để di chuyển dưới mặt đất.
Bộ lông của chim én mang sắc lam sẫm hoặc ánh lục ở phần thân trên. Phần thân dưới thường đơn giản hơn, đôi khi có sọc, chủ yếu là màu trắng hoặc hung. Lông đuôi lớp ngoài thường dài hơn so với các lớp trong.
Một con chim én trưởng thành có chiều dài cơ thể trung bình từ 10 đến 24 cm và cân nặng dao động trong khoảng 40 đến 184 gram.
Đặc điểm tính cách và hành vi của chim én
Chim én nổi bật với khả năng bay lượn linh hoạt và điêu luyện. Chúng dành phần lớn thời gian trong ngày để di chuyển trên bầu trời, có thể sống theo bầy hoặc đơn lẻ tùy vào điều kiện môi trường và tập tính cá thể. Ngoài thời gian sinh sản, chim én hiếm khi đáp đất.
Khi thời tiết chuyển lạnh, chim én âm thầm rời khỏi nơi cư trú để tránh rét. Đến mùa xuân, chúng thường quay trở lại đúng địa điểm cũ, dù không bay theo từng đàn lớn như nhiều loài chim di cư khác.
Chim én có tập tính ghép đôi theo chế độ một vợ một chồng. Chúng sinh sống quanh khu vực làm tổ trong suốt mùa sinh sản, và có xu hướng quay lại chính tổ cũ để tiếp tục quá trình sinh nở trong những mùa sau. Sự gắn bó với bạn đời và tổ ấm là một đặc điểm đặc trưng trong hành vi của loài chim này.
Đặc tính sinh sản của chim én
Chim én thường lựa chọn các vị trí cao ráo và kín đáo như hang đá, mái nhà cũ, tháp chuông hoặc các công trình kiến trúc do con người xây dựng để làm tổ. Vật liệu được sử dụng gồm bùn, đất sét, sình và các loại cỏ khô, tất cả đều được kết dính khéo léo để tạo thành tổ vững chắc.
Khi bước vào mùa sinh sản, chim én trống sẽ chủ động chọn vị trí làm tổ và thể hiện những động tác bay lượn uyển chuyển kèm theo tiếng hót vang xa nhằm thu hút chim cái.
Mỗi mùa, chim én cái thường đẻ từ 1 đến 6 trứng, có vỏ trắng. Thời gian ấp kéo dài khoảng 19 đến 23 ngày. Chim non mới nở thường chưa có lông và chưa mở mắt.
Sau khi trứng nở, cả chim bố và chim mẹ đều tham gia chăm sóc con. Chúng tìm và mang về tổ những viên thức ăn hình cầu chứa từ 300 đến 1.000 con côn trùng để nuôi dưỡng chim non. Khoảng 6 đến 10 tuần sau, chim con sẽ mọc đủ lông và rời tổ. Một khi đã bay đi, chúng sẽ không quay lại tổ cũ nữa.
Phân biệt chim én và chim yến
Chim én và chim yến thường bị nhầm lẫn do có hình dáng khá tương đồng, nhất là khi quan sát từ xa. Tuy nhiên, nếu chú ý kỹ, bạn có thể nhận ra một số đặc điểm riêng giúp phân biệt hai loài này:
- Chim én có đặc trưng là phần đuôi chẻ hình chữ V, giúp nhận diện dễ dàng khi bay. Chân chim én khỏe, có khả năng đậu trên dây điện, cành cây. Bộ lông thường mang màu đen hoặc xanh đen, bóng mượt. Mỏ én lớn hơn và thường bay ở tầm thấp, với kiểu cánh dài nhọn nhưng có phần bản rộng.
- Chim yến có đuôi không chẻ, dáng bay mềm mại và thường lượn ở độ cao lớn. Chân yến rất yếu, hầu như không thể đậu trên bề mặt phẳng hay dây điện. Mỏ nhỏ, lông màu đen tuyền và không bóng bằng chim én.
Sự khác biệt trong đặc điểm sinh học và hành vi bay giúp người quan sát dễ dàng nhận biết hai loài chim này dù có vẻ ngoài khá giống nhau.
Một số thông tin thú vị khác về chim én
- Chọn bạn tình theo chiều dài đuôi: Chim én và các loài trong họ nhạn thường dựa vào chiều dài đuôi để lựa chọn bạn đời. Chiếc đuôi dài và đối xứng được xem là dấu hiệu của sức khỏe và khả năng sinh sản tốt.
- Khả năng bay đa nhiệm: Chim én có thể thực hiện nhiều hoạt động trong khi đang bay, bao gồm ăn uống, nghỉ ngơi và cả giao phối. Đây là đặc điểm hiếm thấy ở các loài chim.
- Tốc độ bay ấn tượng: Vận tốc bay tối đa của chim én khi không mang theo con mồi có thể đạt từ 113 đến 185 km/h. Vào mùa xuân, tốc độ này còn tăng gấp 2-6 lần so với mùa thu.
- Quãng đường bay đáng kinh ngạc: Trong suốt vòng đời, một con chim én trưởng thành có thể bay tổng cộng khoảng 4,5 triệu km, tương đương với 100 vòng quanh Trái Đất hoặc 6 chuyến đi đến Mặt Trăng và quay về.
Lời kết
Qua những thông tin trên, bạn đã hiểu rõ hơn về chim én, một loài chim không chỉ đẹp về hình dáng mà còn ẩn chứa nhiều tập tính độc đáo. Việc phân biệt chim én với chim yến cũng trở nên dễ dàng hơn khi nắm rõ đặc điểm từng loài. Quý bạn đọc đừng quên theo dõi các bài viết tiếp theo của Chuyên Yến để tiếp tục khám phá thêm những thông tin hữu ích khác.
Xem thêm:
